Europees Comité voor Sociale Rechten: Vlaanderen schendt woonrecht
Het Europees Comité voor Sociale Rechten (ECSR) heeft geoordeeld dat het Vlaamse woonbeleid in strijd is met het Europees Sociaal Handvest. Dit Handvest, vaak de ‘Grondwet van Europa’ genoemd, garandeert onder meer het recht op huisvesting. De klacht werd in december 2021 ingediend door Feantsa, de Europese Federatie van Organisaties voor Thuislozen, namens het initiatief ‘Woonzaak’. Deze bundeling van tientallen organisaties klaagde het tekort aan betaalbare woningen voor kwetsbare gezinnen aan.
Tekort aan betaalbare woningen
Volgens het ECSR schendt België, en in dit geval Vlaanderen, artikel 16 van het Handvest. Dit artikel garandeert gezinnen sociale, juridische en economische bescherming. Het Comité stelt vast dat het Vlaamse woonbeleid sterk gericht is op huiseigenaarschap, terwijl er te weinig betaalbare opties zijn voor gezinnen met een laag inkomen. Factoren zoals een tekort aan sociale woningen, lange wachtlijsten en beperkte huurtoeslagen dragen bij aan dit probleem.
Bovendien wijst het Comité op de slechte woonkwaliteit aan de onderkant van de private huurmarkt. Er is onvoldoende regulering om kwaliteitsnormen af te dwingen, en er ontbreekt gedetailleerde informatie over uithuiszettingen en dakloosheid. Verder stelt het ECSR dat de voorwaarde van ‘lokale binding’ bij de toewijzing van sociale woningen discriminatie in de hand werkt op basis van sociaaleconomische status en afkomst.
Maatregelen tegen de wooncrisis
Vlaams minister van Wonen Melissa Depraetere (Vooruit) erkent dat Vlaanderen al geruime tijd op een wooncrisis afstevent. “Er is een groot tekort aan betaalbare huurwoningen. De prijzen blijven stijgen en zijn de afgelopen twintig jaar verdubbeld. Dat kan zo niet verder,” zegt ze.
Om de crisis aan te pakken, voorziet Vlaanderen de komende jaren zes miljard euro voor de bouw en renovatie van sociale huurwoningen. Dit moet de druk op de private huurmarkt verminderen. Daarnaast worden gemeenten die onvoldoende sociale woningen bijbouwen financieel gesanctioneerd, en met die middelen worden extra huurpremies toegekend aan mensen die op een sociale woning wachten.
Ook worden maatregelen genomen om huurprijzen te reguleren. Vanaf 2028 mogen slecht geïsoleerde woningen niet langer worden geïndexeerd. Daarnaast wordt het systeem van budgethuur, waarbij woningen onder de marktprijs worden verhuurd, uitgebreid om huurders beter te beschermen en het aanbod aan betaalbare woningen te vergroten.
Met deze maatregelen wil Vlaanderen de wooncrisis aanpakken en tegemoetkomen aan de kritiek van het ECSR. De vraag blijft echter of deze ingrepen voldoende zullen zijn om het structurele woningtekort op te lossen.
